توسط انتشارات امیركبیر؛
انتشار کتاب دوجلدی دیوان سالاری و نظام اداری در روزگار صفویه
به گزارش قائم، کتاب دوجلدی دیوان سالاری و نظام اداری در روزگار صفویه نوشته عباسقلی غفاری فرد توسط انتشارات امیرکبیر منتشر و راهی بازار نشر شد.
به گزارش قائم به نقل از مهر، کتاب دوجلدی «دیوان سالاری و نظام اداری در روزگار صفویه» نوشته عباسقلی غفاری فرد اخیرا توسط انتشارات امیرکبیر منتشر و راهی بازار نشر شده است.
مولف این کتاب در پیشگفتار اثرش ضمن اشاره به شاه محوری و فردگرایی و نادیده گرفتن جامعه شناسی تاریخی بعنوان روش های مرسوم تاریخ نگاری، از تاریخ نگاری آکادمیک صحبت کرده و روش خود در اثر پیش رو را تشریح کرده است. او می گوید علیرغم فراوانی ظاهری منابع تاریخی و تاریخ نگاری روزگار صفویه، باید در نظر داشت به علت استبداد بیش از حد شاهان صفوی، تاریخ نگاری آن دوره نه تنها راه پیشرفت طی نکرد، بلکه گرفتار ایستایی شگفت آوری شد که پیامدهایش تا امروز پابرجا می باشد.
غفاری فرد در بخشی از مقدمه خود به شاه عباس صفوی تاخته و می گوید گرچه از توجه او به علما و شعرا سخن گفته شده اما این شخصیت تاریخی، نه تنها دانش ستیز بود بلکه مسبب اصلی ایستایی تاریخ نگاری در ایران است. مولف «دیوان سالاری و نظام اداری در روزگار صفویه» می گوید علت این ادعایش از یک طرف بی سوادی صفی میرزا جانشین شاه عباس است و از سوی دیگر، انحطاط و افول تاریخ نگاری توسط شاه عباس و ادامه این روند از بعد از اوست.
نویسنده کتاب پیش رو در ادامه بحث خود در رابطه با ناکارآمدی تاریخ نگاری در ایران، از انقلاب مشروطه هم مثال زده و می گوید این رویداد می تواند از دید تاریخ نگاری نقطه عطف برجسته ای باشد که بعد از دوهزار سال و چندصدسال فرمان روایی شاهنشاهی رخ داده و سبب دگرگونی بزرگی در امور سیاسی و اجتماعی ایران شده است. اما تاریخ نگاری ایران حتی بعد از مشروطه هم به دنبال گزارش رویدادها یعنی شرح وقایع و عدم توجه به دلایل و عوامل دگرگونی و نتایج آنها و همینطور پاسخگویی به چراها و چگونگی هاست.
«نخست وزیران» عنوان جلد اول کتاب «دیوان سالاری و نظام اداری در روزگار صفویه» است. در این مجلد بعد از پیشگفتار، بحث «دورنمای وزارت در ایران تا روزگار صفویه» آغاز می شود که ۲ بخش «پیش از اسلام» و «پس از اسلام» را شامل می شود. سپس فصل «وزارت در روزگار صفویه» شروع می شود که این بخش ها را در خود جا داده است: «بررسی پیچیدگی جایگاه نخست وزیر با دیوان سالاران دیگر» و «وزارت و وزیر».
فصل بعدی این کتاب «نخست وزیران روزگار شاه اسماعیل یکم» است که عناوینش بدین سان اند: امیر شمس الدین زکریا تبریزی کَجُجی، ملک شرف الدین محمد جان دیلمی قزوینی، حسین بیگ لَلَه شاملو، نجم الدین مسعود زرگر رشتی (نجم اول)، یاراحمد خوزانی اصفهانی (نجم ثانی)، امیر عبدالباقی، میرزاشاه حسین اصفهانی، جلال الدین محمد تبریزی، آخرین نخست وزیر شاه اسماعیل. سپس فصل بعدی با عنوان «نخست وزیران روزگار شاه تهماسب یکم» شروع می شود که دربرگیرنده این عناوین است: قاضی جهان قزوینی، میرجعفر ساوجی، احمد بیگ نورکمال، میرعنایت الله خوزانی، خواجه غیاث الدین علی (غیاث کَهره)، آقا محمد فراهانی، خواجه امیربیگ (امیر بیگ مُهردار)، میرزا بیگ ابهری سابقی، معصوم بیگ صفوی، علی قمی شریف ثانی، میرسید حسین فراهانی، جمال الدین علی.
«نخست وزیران روزگار شاه اسماعیل دوم» هم عنوان فصل بعدی کتاب است که ۲ بخش را در خود جا داده است: میرزا شکرالله اصفهانی و میرزا سلمان جابری. در ادامه فصل «نخست وزیران روزگار شاه سلطان محمد» قرار دارد که ۴ نام و عنوان در آن به چشم می خورد: میرزا سلمان جابری، میرزا هدایت الله، میرزا محمد کرمانی (میرزا محمد وزیر یا میرزا محمد منشی) و میرزا لطف الله شیرازی (میرزا لطفی).
فصل بعدی کتاب «نخست وزیران روزگار شاه عباس یکم» است که ۷ بخش دارد: میرزا شاه ولی، میرزا محمد کرمانی، میرزا لطف الله، حاتم بیگ اردوباری، طالب خان، سلمان خان و سلطان العلمائی (خلیفه سلطان). «نخست وزیران روزگار شاه صفی» هم فصل بعدی کتاب است که ۳ نام را در بر می گیرد. اسامی این وزیران صفویه هم بدین سان است: سلطان العلمائی (خلیفه سلطان)، طالب خان و میرزاتقی (سارو تقی). «نخست وزیران روزگار شاه عباس دوم» فصل بعدی این کتاب است که ۴ بخش دارد. این بخش ها بدین سان هستند: میرزا تقی، سلطان العلمائی (خلیفه سلطان)، محمد بیگ و میرزا محمدمهدی صدرالممالک.
۳ تن از وزیران عهد صفوی هم در فصل «نخست وزیران روزگار شاه سلیمان» قرار دارند که میرزا مهدی صدرالممالک، شیخعلی خان زنگنه و میرزا محمدطاهر وحید قزوینی هستند. آخرین فصل کتاب هم «نخست وزیران روزگار شاه سلطان حسین» است که نام ۴ وزیر را دارد: محمدمومن خان بیگدلی شاملو، شاهقلی خان زنگنه، فتحعلی خان داغستانی، محمدقلی خان شاملو.
مجلد «نخست وزیران» از کتاب «دیوان سالاری و نظام اداری در روزگار صفویه» ۴۱۹ صفحه دارد.
دومین جلد مجموعه پیش رو، «صدور و مستوفیان» نام دارد که با «صدارت در روزگار صفویه» و «پیشینه صدارت» شروع می شود. این جلد در رابطه با متصدیان دیوان ها (وزارتخانه ها و ادارات) دوران صفویه است و به صدور و مستوفیان یعنی متولیان امور در دیوان ها اختصاص دارد. عباسقلی غفاری فرد در این جلد همینطور به پیشینه صدارت و استیفا در روزگار تیموریان تا پایان عصر صفویه می پردازد.
فصل بعدی کتاب پیش رو «صدور روزگار شاه اسماعیل اول» است که از این عناوین تشکیل شده است: شمس الدین لاهیجی، قاضی محمد کاشانی، سید شریف الدین شیرازی، امیر عبدالباقی، سید شریف الدین عبدالله، امیر جمال الدین محمد استرآبادی، امیر غیاث الدین محمد بن امیر یوسف. «صدور روزگار شاه تهماسب اول» فصل بعدی است که ۹ بخش دارد و این بخش ها از این قرارند: امیر قوام الدین حسین اصفهانی، امیر نعمت الله حلی، امیر غیاث الدین منصور دشتکی شیرازی، میر معزالدین محمد اصفهانی، امیر شمس الدین اسدالله شوشتری مرعشی، امیر تقی الدین اصفهانی، میر سید زین الدین علی شوشتری، امیر محمدیوسف استرآبادی، امیر غیاث الدین محمد میر میران.
«شاه عنایت الله نقیب اصفهانی یا میرعنایت الله اصفهانی قاضی معسکر» و «میرزا مخدوم شریفی» هم عناوین فصل «صدور روزگار شاه اسماعیل دوم» هستند. «صدور روزگار شاه سلطان محمد» با تنها بخش «امیر شمس الدین محمد خبیصی کرمانی» فصل بعدی است و بعد از آن هم فصل «صدور روزگار شاه عباس اول» آمده که دربرگیرنده این بخش هاست: امیر ابوالولی اینجو، میر معزالدین محمد معروف به قاضی خان، قاضی سلطان تربتی، امیر جلال الدین حسن صلائی، میرزا رضی، میر صدرالدین محمد، میرزا ابوطالب صدر، میرزا رفیع الدین محمد.
«صدور روزگار شاه صفی» هم فقط فصل «میرزاحبیب» را شامل می شود و بعد از آن «صدور روزگار شاه عباس دوم» آمده که دو بخش «میرزامحمدمهدی» و «میرزا قوام الدین محمد» را در خود جا داده است. در فصل «صدور روزگار شاه سلطان حسین» هم مخاطب با ۲ بخش «ملا محمدباقر مجلسی» و «محمدحسین ملاباشی» روبرو می شود. فصل بعدی کتاب «استیفا در روزگار صفویه» که با بحث «پیشینه استیفا» شروع می شود. «مستوفیان روزگار شاه اسماعیل اول» با تنها بخش «شمس اصفهانی» و «مستوفیان روزگار شاه تهماسب اول» با ۹ بخش در ادامه بحث استیفا در روزگار صفویه قرار دارند. ۹ بخش این فصل از کتاب بدین سان اند: میرهدایت الله معموری و برادرش میرمحمد معموری، میرمسعود جربادقانی، خواجه حسین کاشی، خواجه غیاث الدین علی شیرازی (غیاث کهره)، خواجه فتح الله اصفهانی، خواجه قاسم نطنزی، خواجه ملک محمد اصفهانی، خواجه محمود شهرستانی، میرزا شکرالله اصفهانی.
«مستوفیان روزگار شاه اسماعیل دوم» فصل بعدی کتاب است که یک بخش دارد: «شاه قاضی اصفهانی». فصل بعدی هم «مستوفیان روزگار شاه سلطان محمد» با این عناوین است: خواجه محمدباقر هروی، میرزا هدایت الله، میرزا محمد کرمانی. ۸ عنوان از چهره ها و صدور دوران صفویه هم در فصل بعدی یعنی «صدور روزگار شاه عباس اول» معرفی شده اند که بدین سان اند: خواجه شکرالله دینانی اصفهانی، حاتم بیگ اردوباری، آقاشاهعلی دولت آبادی، آقامیرزاعلی دولت آبادی، معزا ابراهیم شیرازی، میرزا قوام الدین محمد (قواما محمد)، خواجه علی اکبر مستوفی، میرزا سعید.
«مستوفیان روزگار شاه صفی» هم بدین سان هستند: میرزاقاسم، هاشم بیگ تهرانی، میرزامعصوم، میرزا محسن اصفهانی ورزنه. «مستوفیان روزگار شاه عباس دوم» بعنوان فصل بعدی، تنها یک عنوان دارد که از این قرار است: میرزاصدرالدین محمد جابری. «مستوفیان روزگار شاه سلیمان» و «مستوفیان روزگار شاه سلطان حسین» هم دو فصل پایانی کتاب هستند که اولی دربرگیرنده ۲ بخش «محمدمفید بن محمود» و «میرزا رضی» است و دومی هم به همین ترتیب شامل ۲ بخش «میرزامحمدعلی» و «نورالله خان» می شود.
این جلد از مجموعه «دیوان سالاری و نظام اداری در روزگار صفویه» هم با ۳۳۴ صفحه چاپ شده است.
مجموعه دوجلدی مورد اشاره با شمارگان ۳۵۰ نسخه و قیمت ۴۹۵ هزار تومان انتشار یافته است.
منبع: qawem.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب