قائم فرهنگ مهدویت
قائم : فرهنگ مهدویت

غم بزرگ متروپل کار بزرگ ایمنی ساخت و ساز را به سرانجام می رساند؟

غم بزرگ متروپل کار بزرگ ایمنی ساخت و ساز را به سرانجام می رساند؟

قائم: آبادان با سرعت زیادی به روزهای داغش نزدیک می شد و گرچه خرداد تازه به دومین روزش رسیده بود، اما گرمای هوا تنه به ظهر روزهای مردادی می زد، خورشید با تمام توان بهاری اش به میانه آسمان رسیده بود که ناگهان سازه عظیم و معروف شهر فروریخت؛ همان ساختمان غول پیکری که تا قبل از ریزش نامش مردم ایران را به یاد ساختمان سینمایی در تهران و فیلمی به کارگردانی مسعود کیمیایی می انداخت؛ متروپل که حالا دیگر نامش یادآور غمی بزرگ با 43 کشته و 37 مجروح است.



به گزارش قائم به نقل از ایسنا، ساعت حوالی ۱۲: ۳۰ ظهر روز دوم خرداد سال ۱۴۰۱ بود که برج شماره دو متروپل که یک پروژه ساختمان سازی متعلق به هلدینگ عبدالباقی در خیابان امیری آبادان بود، فروریخت. حادثه ای که منجر به مرگ دستکم ۴۳ نفر شد و گفته می شود که حسین عبدالباقی، مالک ساختمان هم که جزو مقصران ریزش آن تشخیص داده شده است، در بین جانباختگان قرار دارد. ریزش این ساختمان سبب موجی از اندوه در بین مردم ایران شده و بسیاری تا مدت ها با خانواده قربانیان و لطمه دیدگان هم دردی کردند. مریم قربانی و رامین معصومی تازه عروس و داماد مالک کافه مری در متروپل و شیرین معصومی، خواهر رامین، ملیکا و میترا صالحیان دو خواهر نوجوان که همراه زن عمویشان مقابل یک بستنی فروشی جانباختند، آرین و علی ۱۴ و ۲۰ ساله، پدرشان فوزی جلیلیان ۵۲ ساله و پسرعموی شان حمیدرضا ۱۶ ساله هم از معروف ترین قربانیان این حادثه هستند.

در کنار این هم دردی اما نهضتی برای ایمنی ساختمان ها شکل گرفت و دستگاه های مختلفی بطور جدی به این حوزه توجه نشان دادند. دستگاه قضایی که اعلام نموده بود پیگیری جدید برای شناسایی و مجازات مقصران ریزش ساختمان متروپل خواهد کرد، در همان ایام از عزمی جدی اش برای توجه به ایمنی ساختمان ها نیز آگاهی داد و اعلام نمود که نسبت به پلمب ساختمان های نا ایمن اقدام خواهدنمود. همزمان مسئولان ایمنی و شهری در شهرها و استانهای مختلف کشور نیز از شروع رصد و شناسایی ساختمان های نا ایمن خبر دادند.
متروپل، تجربه پلاسکو و...
ریزش ساختمان متروپل از همان ابتدا، مردم ایران را به یاد ریزش ساختمان پلاسکو در تهران انداخت. حادثه ای که البته بگفته پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر کشورمان، با ریزش ساختمان پلاسکو تفاوت های زیادی داشت. او در این زمینه به ایسنا اظهار داشت: «در ریزش ساختمان متروپل، اساسا از تجربیات امدادرسانی درپی ریزش ساختمان پلاسکو استفاده شد، اما نمی توان این دو حادثه را با یکدیگر مقایسه کرد. در متروپل ما با حجم بیشتری از آوار مواجه بودیم، در عین حال ریسک ریزش باردیگر بخشهایی از ساختمان وجود داشت در صورتیکه در پلاسکو اینطور نبود، یا اگر چنین ریسکی هم وجود داشت بسیار کمتر از متروپل بود. ما در پلاسکو با مساله آتش و نتایج آن مواجه بودیم و این مساله را در متروپل نداشتیم.»

وی افزود: «اما اساسا از آن چه که می شد به عنوان تجربه مشترک بین پلاسکو و متروپل برای امدادرسانی استفاده نماییم، بهره گرفتیم. امدادرسانی در این حادثه تجربیات دیگری هم داشت و همچون این که هماهنگی خوبی میان دستگاهها وجود داشت و ما هرآنچه که به آن احتیاج داشتیم را در کوتاهترین زمان ممکن فراهم کردیم. امکاناتی که گاهی در اختیار نیروهای مسلح و... بود و خیلی سریع برای امدادرسانی در محل قرار گرفت.»
متروپل و نهضت ایمنی ساختمان ها
درپی ریزش ساختمان متروپل در آبادان اما نهضتی برای ایمنی ساختمان ها نیز به وجود آمد و دستگاه های مختلف برای انجام آن پای کار آمدند. موضوعی که گرچه مشابه آن بعد از ریزش ساختمان پلاسکو نیز انجام شده بود، اما اساسا آن چه که انجام شده بود، مقطعی و کم اثر بوده که حادثه ای مانند متروپل نیز درپی آن رخ داد. علی نصیری، رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره ی اقداماتی که لازم است برای ایمن سازی ساختمان ها صورت گیرد، به ایسنا اظهار داشت: «ایمن سازی ساختمان های ناایمن یک اقدام اساسی و ملی است که مشارکت همه جانبه سازمان ها را می طلبد و باید با مشارکت تمام سازمان ها و نهادهای مرتبط صورت گیرد و این کار تنها از عهده یک سازمان یا نهاد برنمی آید. در همین راستا نیز ما طرح ارزیابی ایمنی ساختمان های مهم و بلند مرتبه کلانشهر تهران با موضوع تشکیل تیم های مشترک ارزیابی ایمنی ساختمان های شهر تهران با امضای تفاهم نامه ای میان ۹ دستگاه اجرائی، ارگان و نهاد مرتبط مدتی پیش در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران شروع کردیم. طرحی که همچنان اجرای آن ادامه دارد.»

وی با اشاره به اینکه ما مخالف طرح های مقطعی و زودگذر هستیم، گفـت: «طرحی که شروع شده تا زمان حصول نتیجه که ایمن سازی تمامی ساختمان های موجود و ایمن ساخته شدن ساختمان های جدید است، ادامه می یابد. در این طرح برای شناسایی ساختمان های ناایمن شهر تهران، تیم های بازرسی ایمنی مشترک تشکیل شده و رده بندی ساختمان ها از نظر درجه خطر، همکاری چند جانبه در امتداد تدوین فاکتورهای ارزیابی ایمنی مورد اجماع، با استفاده از ظرفیت کارشناسان دستگاه های اجرائی نهادهای عمومی و تشکل های حرفه ای و تخصصی و ایجاد هم افزایی و هماهنگی بین دستگاهی ذیربط در دستور کار قرار دارد. همین طور محورهای همکاری هر یک از طرفین در تفاهم نامه به مواردی چون ایجاد بانک اطلاعاتی، تهیه چک فهرست ارزیابی ایمنی، پروسه ارزیابی و ارجاع نتیجه ارزیابی جهت شروع اقدامات ارجاعی رفع خطر و نحوه تامین مالی تیم ها باز می گردد.»

نصیری افزود: «تکمیل چک فهرست های ارزیابی ایمنی که از طرف مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی تهیه شده است، محوری ترین فعالیت در این پروژه است. در این چک فهرست ها به مواردی چون: فاکتورهای ایمنی سازه ای، فاکتورهای ایمنی حریق و فاکتورهای ایمنی HSE با ملاحظه مخاطرات اولویت دار شهر تهران خصوصاً زلزله، فروریزش و حریق و نیز پروسه اولیت بندی ساختمان توجه شده است. ۲۲ تیم مشترک ارزیابی و سنجش ایمنی ساختمان ها متشکل از اداره کل راه و شهرسازی استان تهران، اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران، سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران و دبیرخانه سلامت، ایمنی و بهداشت، معاونت شهرسای و معماری و معاونت فنی و عمرانی شهرداری هر منطقه در ۲۲ منطقه تشکیل شده که برمبنای چک فهرست های ارزیابی ایمنی به بررسی میزان ایمنی ساختمان های مهم و بلند مرتبه تهران می پردازند. بر طبق این تفاهم نامه بوسیله سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به عنوان دبیرخانه قرارگاه ایمنی کالبدی کلانشهر تهران کار پایش و برنامه ریزی صورت می گیرد و اداره کل راه و شهرسازی استان موظف شده تا بعد از تکمیل پروسه ارزیابی، نتیجه آنرا برای شروع پروسه پیگیری رفع خطر به دستگاه های متولی اعلام نماید.»


ایمنی ساختمان ها موضوعی احساسی و زودگذر نیست
سید جلال ملکی گرچه سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران است، اما از همان ساعات نخست حادثه ریزش ساختمان متروپل، به همراه تیم اعزامی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران در محل حادثه حضور داشت. او تجربه ریزش ساختمان پلاسکو را نیز دارد و بدین جهت معتقد می باشد که باوجود وجود شباهت هایی که میان دو حادثه ریزش پلاسک و متروپل وجود دارد، نباید این دو حادثه را با یکدیگر مقایسه نماییم و باید درس آموخته های هریک جدا جدا بررسی و مکتوب شود.

ملکی درباره ی ایمنی ساختمان ها به ایسنا اظهار داشت: «همین ابتدا باید بگویم که موضوع ایمنی ساختمان ها و ایمن سازی آنها یک موضوع احساسی و زودگذر نیست، نباید اینطور باشد که تا حادثه ای رخ می دهد یا سالگرد حادثه ای مهم رخ می دهد یاد ایمنی ساختمان ها بیفتیم و بعد آنرا فراموش نماییم. ما در سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران همین کار را کردیم و سعی کردیم تا به دور از مسائل احساسی و زودگذر به ایمن سازی ساختمان ها و شناسایی ساختمان های نا ایمن اقدام نماییم. در نتیجه آن هم از مدت ها پیش از ریزش ساختمان متروپل، طرح شناسایی ساختمان ها را شروع کردیم و به عدد ۱۳۴ ساختمان دارای وضعیت بحرانی ایمنی در تهران رسیدیم. اما جالب است که پس از ریزش ساختمان متروپل این مساله در افکارعمومی بیشتر مورد توجه قرار گرفت.»

سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران افزود: «در این مدت و باتوجه به فضای به وجود آمده همراهی بیشتری هم با آتش نشانی انجام شد و ما توانستیم با قدرت بیشتری مالکان ساختمان های پرخطر را برای ایمن سازی ساختمان هایشان متقاعد نماییم. در نتیجه این اقدامات نیز تعداد ساختمان های دارای وضعیت بحرانی ایمنی در تهران ابتدا از ۱۳۴ مورد به ۱۲۹ مورد، سپس به ۱۱۹ مورد و هم اکنون به ۹۵ مورد رسید و ما در تلاشیم تا باقی موارد نیز به سرعت صورت گیرد، اما کار ایمنی ساختمان ها اصلا نباید موضوعی احساسی و زودگذر باشد، باید بطور پیوسته در دستورکار باشد که خوشبختانه در مورد آتش نشانی همین طور است و امیدوار هستم در دیگر دستگاهها نیز این رویه ادامه یابد.»
سیستم اطفای حریق را پس از گرفتن تاییدیه خاموش می کنند
ملکی البته همچنان از برخی اقدامات که آنها را «زرنگ بازی» در ایمنی توصیف می کند انتقاد دارد و اظهار داشت: «خیلی عجیب است، ایمنی در درجه اول باید برای ساکنان و مالکان یک ساختمان اهمیت داشته باشد، اما در مواردی من با چشم خود دیده ام که ساختمانی تاییدیه ایمنی را از آتش نشانی دریافت می کند و سیستم های اعلام و اطفای حریق را نیز نصب و راه اندازی می کند، اما پس از دریافت تاییدیه یا آنرا غیرفعال می کند، یا پس از چند ماه نسبت به سرویس و چک کردن دوره ای این سیستم اقدام نکرده و در نتیجه سیستم از کار می افتد. حالا اگر در این ساختمان حریقی رخ دهد می گویند تاییدیه آتش نشانی هم داشتیم. خب چه کاری است وقتی می توان با پرداخت چندصد هزار تومان نسبت به چک و سرویس دوره ای سیستم ها اقدام نماییم و از خسارات چندین میلیاردی جلوگیری نماییم، این کار را انجام ندهیم؟ برخی فکر می کنند، این کارها زرنگ بازی است اما من نام دیگری بر روی آن می گذارم.»


بعد از زلزله بم و آتش گرفتن پلاسکو هم یاد ایمنی افتادند اما فراموش شد
اسماعیل نجار، رییس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور هم درباره ی ایمنی ساختمان ها بعد از ریزش متروپل به ایسنا اظهار داشت: «کارشناسان و مسئولان حتما در خاطرشان مانده که پس از زلزله رودبار و منجیل و بعدتر زلزله بم، بخشنامه های مختلف ساخت و ساز مانند بخشنامه ۲۸۰۰ و توجه به ایمنی در ساخت و ساز مورد توجه قرار گرفت. بخشنامه چندباری هم ویرایش شد و اتفاقا مقررات خوبی هم در آن وضع شده بود، اما نتیجه آنچه شد؟ رسیدیم به ساخت ساختمانی مانند متروپل که ریزش آن خیلی مشکل و دردناک بود. این نشان میدهد که ما ممکنست قوانین و مقررات خوبی هم وضع نماییم، اما اجرای آن مهم می باشد. در مورد ساخت و ساز اجرا مقررات یعنی نظارت و تعهد. اگر در مورد متروپل قوانین و مقررات رعایت شده بود، آیا امروز باز هم در مورد ریزش آن صحبت می کردیم؟ من چنین فکری نمی کنم.»

نجار افزود: «متاسفانه مشکلی که با آن مواجهیم و سال ها نیز وجود داشته و دارد، بی مبالاتی و عدم توجه به ساخت و ساز صحیح است. حالا متروپل ابعاد وسیعی داشت، اما ما در گوشه و کنار همچنان مواردی را می بینیم که بطورمثال پلی پیش از بهره برداری ریزش می کند، ساختمانی در ابعاد کوچکتر تخریب می شود و... حالا تصور کنید، خدای نکرده زلزله ای هم بیاید، آن وقت مشخص نیست که چند درصد از ساختمان هایی که با عنوان ضدزلزله به مردم فروخته شده، سالم می ماند؟ خب راه حل چیست؟ این است که نظام مهندسی ما و مهندسان ما بیشتر دقت کنند، نظارت بر ساخت و سازها و کیفیت مصالح افزایش بیابد این ها موارد مهمی است. اگر نیازمند قوانین برای مجازات متخلفان و مقصران هستیم باید این قوانین تدوین و تصویب شود.»

رئیس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور که قانون مدیریت بحران در زمان ریاست او مورد بازبینی قرار گرفته و اصلاحات آن تصویب گردید، اظهار داشت: «ما در قانون جدید مدیریت بحران ظرفیت های خوبی را پیش بینی کرده ایم اما باید اجرا شود. خوب است بدانید که یکی از نخستین قوانین مکتوب ساخت و ساز در جهان مربوط به حمورابی است که در آن تاکید شده که هرگاه معماری ساختمان را بسازد که ریزش کرد و سبب مرگ مالک آن شود، باید خودش مجازات شود و اگر سبب خسارات مالی شود، آن معمار مسئول است؟ آیا امروز و حدود ۴۰۰۰ سال بعد از آن قانون ما اینطور رفتار می کنیم؟ آیا معمار و مهندس ناظر مسئولیت ریزش ساختمانی را که بدون توجه به مقررات ساخته می پذیرد؟ اگر بپذیرد چگونه مجازات خواهد شد و آیا عبرت آموز است؟»

وی افزود: «البته در مورد ریزش متروپل، دستگاه قضایی ورودی خوبی به مساله داشت و بعد از آن هم به نظر می آید که دستگاه قضا پای کار امده است. آن چه که از دیگر دستگاهها مانند وزارت کشور، شهرداری ها، وزارت مسکن و شهرسازی و... دیدم، اقدامات خوبی بوده است، اما کافی نیست. اساسا پس از ریزش ساختمان متروپل توجه به ایمن سازی ساختمان ها افزایش پیدا کرده است، اما این روند کافی نیست و اساسا باید سرعت آن بیشتر شود.»

بیشتر بخوانید:

گزارش ایسنا از حال و هوای آبادان یکسال بعد از ریزش متروپل

حالا در بین حوادث بزرگ و دردناکی که در خاطره جمعی ایرانیان به ثبت رسیده، متروپل یادآور غم بزرگی است که امروز یک ساله شد. غمی که امسال در مورد بم ۲۰ ساله می شود و به پلاسکو که برسد هفت ساله خواهد شد و... غم های بزرگمان یکی از بعد از دیگری به سالگردهایشان می رسند، اما آن چه مهم می باشد، احتمالاً مشابه تعبیری از مرحوم توران میرهادی است که باید غم بزرگ را به کار بزرگ تبدیل نماییم. متروپل می تواند سرمنشا کاری بزرگ برای ایمن سازی واقعی ساختمان ها و ساخت و ساز در کشورمان شود.




1402/03/02
14:02:22
5.0 / 5
230
تگهای خبر: بازی , برنامه , بهداشت , خدمات
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۶ بعلاوه ۴