خاموشی غرش ببرها در ایران از ۶۵ سال قبل
قائم: امروز مصادف با 29 ژوئیه روز جهانی ببر است؛ این در حالیست که 65 سال از غرش آخرین ببر مازندران در کشور می گذرد.
به گزارش قائم به نقل از ایسنا گونه ببر بزرگترین گربه سان جهان است. نخستین ببرها ۲ میلیون سال قبل پدیدار شدند. آنها ۱۰ تا ۱۵ سال به طور متوسط زندگی می کنند. امروزه پنج زیر گونه از ببرها وجود دارند. ببرهای سوماترا از سایر گونه های ببرها کوچک تر هستند. یکی از خاصیت های ببرها صدای غرش آنان است که از فاصله ۳ کیلومتری شنیده می شود.
ببرها شب ها شکار می کنند. آنها می توانند بی صدا شکارشان را دنبال کنند. آنها می توانند با یک پرش حداقل ۳۰ فوت به جلو بپرند. از طعمه های ببرها می توان به بوفالو، گوزن، بزکوهی و برخی دیگر از پستانداران اشاره نمود. ببرها توانایی خوردن فیل ها و پرندگان را هم دارند.
ایران در سالهای قبل زیستگاه ببر مازندران بود. ببر مازندران ۳۲۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم وزن داشت. وزن یک شیر بالغ آسیایی در بیشترین حالت به ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم می رسید، یعنی ببر مازندران در حدود ۱۰۰ کیلوگرم از یک شیر بالغ سنگین تر بود. وزن پلنگ ایرانی نیز در بیشترین حالت به ۱۱۰ کیلوگرم می رسد و ببر مازندران سه برابر وزن پلنگ ایرانی وزن داشته است.
آخرین ببر ایران در سال ۱۳۳۷ در پارک ملی گلستان شکار شد. با اهمیت ترین عوامل انقراض ببر در ایران شکار بی رویه آن، تخریب زیستگاه خصوصاً خشکاندن تالاب ها و استفاده از طعمه مسموم بوده است.
بیشتر بخوانید: ببر مازندران آخرین گونه منقرض شده در ایران است؟
در حال حاضر از ۱۰ گونه گربه سانی که در ایران زیست می کردند تنها هشت گونه را داریم. شیر ایرانی و ببر هیرکانی را از دست داده ایم. واردات ببر در ایران با هدف تکثیر در اسارت هیچ گاه بصورت مشخص در دستورکار سازمان حفاظت محیط زیست نبوده است.
اواخر دهه ۸۰ پروژه احیای پلنگ در روسیه عنوان شد. پلنگ نماد بازی های المپیک زمستانی در روسیه و به صورتی رو به انقراض بود بدین سبب تلاش می کردند تا آنرا احیا کنند. به درخواست کشور روسیه و اصرار بسیار مقامات بالادستی ایران نسبت به همکاری سازمان محیط زیست با روسیه، در این مقطع ایده معاوضه پلنگ ایرانی با ببر سیبری عنوان شد. از آنجائیکه بیش از ۵۰ سال از انقراض ببر در ایران می گذرد و از جانب دیگر ببر مازندران ایران بسیار قرابت ژنتیکی با ببر سیبری در روسیه دارد امکان این معاوضه در آن مقطع وجود داشت.
روسیه به سبب عجله بسیار و برای جلب رضایت سازمان محیط زیست و مسئولان ایران بسیار سریع بعد از برگزاری جلسات و موافقت های اولیه با درخواست ایران در خصوص معاوضه ببر با پلنگ موافقت نمود که طی یک پرواز خصوصی دو قلاده ببر نر و ماده سیبری را به ایران فرستاد، با این هدف که با همان پرواز پلنگ ایرانی به روسیه فرستاده شود و این اتفاق با این توافق انجام شد.
هدف معاوضه ببر سیبری با پلنگ ایرانی در درجه اول احیای جمعیت تاریخی در جغرافیای زیستی ببر نبود چونکه ایران عملا بخش عمده ای از زیستگاه ببر را از دست داده بود. زیستگاه ببر مناطق جلگه ای در حاشیه دریای خزر بوده که بخش عمده آنرا به سبب ویلاسازی، مزارع چای، شالیزارها از دست دادیم و مسیرهای جنگلی بسیار محدودی باقی مانده است.
قرار بود زمانی که ببرهای سیبری وارد ایران شدند محدوده ای به وسعت ۱۰۰ هکتار را در شبه جزیره میانکاله فنس کشی و منطقه ای را به عنوان یک محدوده نگهداری در اسارت برای ببرها ایجاد کنند. ببرها تولید مثل بسیار خوبی نسبت به دیگر گربه سانان دارند و با این روش ایران می توانست جمعیت پایداری از ببر سیبری را در میانکاله داشته باشد.
شبه جزیره میانکاله زیستگاه در خطر، بسیار مهم و با ارزشی است و آخرین ببرهای مازندران در آن زندگی می کردند. پروژه ببر میانکاله می توانست از دست اندازی ها به میانکاله مانند تخریب منطقه، شکار بدون مجوز یا حریق های عمدی تا حد زیادی پیشگیری کند تا شرایط بسیار متفاوتی را نسبت به امروز تجربه کند. حضور ببر در میانکاله، ظرفیتی را برای جذب بودجه جهت حفاظت و مدیریت بهتر و جلوگیری از لطمه به منطقه ایجاد می کرد اما اقداماتی که باید برای ایجاد جایگاه ببرها در میانکاله صورت می گرفت مشمول مرور زمان شد و افراد از ترس انگ زنی ها از جانب برخی افراد حاضر به پذیرش هیچ مسئولیتی دراین زمینه نشدند و عملا هیچ گاه توسط سازمان محیط زیست برای پروژه احیا، تکثیر و نگهداری ببر در میانکاله مدیریت مشخص نشد و اتفاقی صورت نگرفت.
در کل ماجرا طور دیگری رقم خورد چون ورود ببرها به ایران بدون هماهنگی های قبلی با سازمان محیط زیست انجام شد. این سازمان شبه جزیره میانکاله را برای محدوده نگهداری از ببرها آماده نکرده بود، حتی فضایی برای نگهداری از این ببرها نیز نداشت. بنا بر این ناچار شد بطور موقت ببرها را در باغ وحش ارم قرنطینه و نگهداری کند تا راه اندازی محل نگهداری ببرها در میانکاله عملیاتی شود. ببرها به باغ وحش ارم منتقل اما گرفتار بیماری مشمشه شدند این در حالیست که پیش از ورود ببرها به کشور، کارشناسان دامپزشکی از شرایط شیرها در باغ وحش ارم که گرفتار مشکلات ناشی از بیماری مشمشه شده بودند، باخبر بودند اما این مساله را به اطلاع سازمان محیط زیست نرسانده بودند. به همین علت ببر نر مبتلا و تلف شد و الان نیز مدت هاست که ببر ماده همچنان در باغ وحش ارم به تنهایی نگهداری می شود.
انقراض ببر و شیر در ایران به ما این هشدار را می دهد که وقتی هم اکنون یوزپلنگ ایرانی سومین گربه سان در فهرست انقراض است و کمتر از ۳۰ قلاده از آن باقی مانده است، نباید فرصت را از دست بدهیم و باید در وضعیت نیمه اسارت و اسارت تعدادی یوز را به عنوان ذخیره ژنتیکی زنده داشته باشیم. باید از دلیلهای انقراض دو گونه گربه سان استفاده نمائیم تا راهکارهای حفظ یوزپلنگ ایرانی را طراحی نماییم.
بیشتر بخوانید: ماجرای پر فراز و نشیب پروژه احیای ببر در ایران
منبع: qawem.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب