حج تمتع بر چه کسانی واجب است؟
قائم: به گزارش قائم، استطاعت به معنای توانایی، یکی از شرایط حج تمتع است که شامل استطاعت مالی، جسمی و زمانی است اما این سوال مطرح می شود که چه کسانی استطاعت دارند؟
به گزارش خبرنگار حج و اوقاف ایرنا، حج تمتع بر کسانی واجب می شود که علاوه بر شرایط کلی مانند بلوغ و عقل شخص باید استطاعت داشته باشند که شامل استطاعت مالی، استطاعت بدنی و جسمی، استطاعت طریقی یعنی باز بودن و ایمنی راه و استطاعت زمانی است.
استطاعت مالی یعنی اینکه زائر بیت الله الحرام توانایی رفتن به خانه خدا را داشته باشد که بستگی به چند چیز دارد. یکی اینکه زائر، هزینه رفت و برگشت را داشته باشد؛ بتواند هزینه زندگی خانواده را در زمان سفر تأمین کند؛ بتواند ضروریات زندگی و آن چه در زندگی به آن نیاز دارد را تأمین کند و بعد از بازگشت هم از یک زندگی متعارف بهره مند شود.
به عبارت دیگر استطاعت مالی یعنی اینکه شخص توانایی مالی برای هزینه های حج همچون هزینه سفر، اقامت، قربانی و سایر مخارج مرتبط را داشته باشد. استطاعت بدنی هم یکی از شرایط است که زائرین متقاضی حج تمتع باید توانایی جسمی و سلامتی لازم برای انجام اعمال حج را داشته باشند و در صورتیکه به سبب بیماری یا ناتوانی بدنی قادر به انجام حج نباشد، باید شخص دیگری را بعنوان نایب به این سفر بفرستد.
آیا شما با این شرایط مستطیع هستید؟ شاید خیلی از افراد این گونه تصور می کنند که با عنایت به هزینه های سرسام آور زندگی و افزایش نرخ تورم، به این زودی ها سفر حج شامل حالشان نمی شود و از سوی دیگر سازمان حج و زیارت هم سال هاست که سامانه ثبت نام حج تمتع را بسته است اما شاید شما هم مستطیع باشید ولی خودتان خبر نداشته باشید. مانند کسانیکه از ارث بهره مند می شوند یا اشخاصی که پاداش بازنشستگی خویش را دریافت می کنند یا خانمهایی که مهریه خویش را دریافت می کنند.
در اینجا برای آگاهی از احکام استطاعت در حج، برخی از سوالات مقلدان رهبر انقلاب و پاسخ دفتر معظم له منتشر می شود:
۱- اگر مستطیع باشم، آیا خرید فیش حج تمتع از بازار آزاد بر من واجب است؟
اگر برای خرید فیش حج به شکل آزاد و قانونی و بدون عسر و حرج، توانایی داشته باشید و شرایط دیگر استطاعت را هم داشته باشید، مستطیع محسوب می شوید و حج بر شما واجب است و نباید منتظر ثبت نام به شکل عادی بمانید بلکه باید در نخستین فرصت به حج مشرف شوید.
۲ - کسی که مستطیع است آیا پیش از ماه های حجّ می تواند خویش را از استطاعت بیاندازد یا خیر و درصورتیکه در سال بعد راه برایش باز است چطور؟
پس از فرا رسیدن زمانیکه صرف آن برای رسیدن به حجّ، لازم است، شخص مستطیع نمی تواند خویش را از استطاعت بیاندازد و قبل از فرا رسیدن این زمان هم احتیاط واجب آن است که خویش را از استطاعت خارج نسازد.
۳ - گران شدن هزینه حج در سال استطاعت در چه صورت مسقط (اسقاط کننده) وجوب حج می شود؟
اگر با وجود گرانی هزینه حج، مکلف از استطاعت خارج نشده است، حج واجب است؛ مگر این که صرف چنین هزینه ای باعث حرج و مشقت در زندگی شود.
۴ - شخص مستطیع التفاتی به استقرار حج واجب نداشته و پس از مدتی هم از استطاعت مالی خارج شده است، تکلیف چیست؟
اگر با وجود شرایط استطاعت، حتی در فرض مذکور حج بجا نیاورد، حج بر او مستقر شده و باید بعداً به هر نحو می تواند به حج برود.
۵ - برای حج سال جاری استطاعت مالی دارم، فیش و نوبت حج هم برقرار است، ولی با وجود کودک شیر خوار چهار ماهه و خوف صدمه رسیدن به آن، آیا سال جاری مستطیع هستم و باید حج را بجا آورم، یا می توانم آنرا به تعویق بیاندازم؟
مجرد آن چه بیان شد مانع از تحقق استطاعت نیست. مگر آن که برای بچه ضرر داشته باشد و ضرر بگونه ای باشد که شیر دهنده باید در کنار کودک بماند، یا به نحوی باشد که شیر دهنده با رفتن به سفر حجّ، گرفتار عسر و حرج گردد، که در این دو صورت حجّ بر او واجب نیست.
۶ - خانمی هستم که در سال ۸۹، مبلغ ۱۲ میلیون تومان به بنده ارث رسید، دیگران گفتند که شما مستطیع شده اید، چون در آن زمان ثبت نام حج صورت نمی گرفت. با گذشت ۶ سال از آن زمان که ثبت نام حج آغاز شد، دیگر آن مبلغ موجود نبود، چون صرف مخارج زندگی گردیده و یا ارزش آن کاسته شده بود، بنابراین توانایی ثبت نام حج در زمان فعلی را نداشتم. با عنایت به شرایط موجود، تکلیف اینجانب چیست؟
در فرض سؤال، اگر واقعاً امکان ثبت نام وجود نداشته و استطاعت از انجام حج هرچند به شکل آزاد نداشته اید، شرایط استطاعت فراهم نبوده است و الان وظیفه ای ندارید.
۷ - من ان شاءالله عازم سفر حج تمتع هستم، وظیفه بنده در برابر مهریه همسرم چیست؟
پرداخت مهریه در هر صورت (چه به حج بروید چه نروید) واجب است و اگر قبلا استطاعت نداشته اید و با پول فعلی مستطیع شده اید و همسر شما مهریه را مطالبه می نماید باید مهریه او را بدهید و در این صورت از استطاعت خارج می شوید.
۸ - آیا پولی را که جهت حج واجب درنظر گرفته شده، میتوان خرج موارد دیگری کرد؟ اگر خواسته یا ناخواسته خرج کنیم؛ آیا گناهی مرتکب شده ایم؟ تکلیف چیست؟
مصرف پول مذکور در جای دیگر فی نفسه اشکال ندارد، اما به صورت کلی کسی که مستطیع شده باشد جایز نیست پس از رسیدن زمانیکه باید مال را برای رفتن به حج، صرف کند، خویش را از استطاعت خارج نماید؛ بلکه احتیاط واجب آن است که پیش از آن زمان هم خویش را از استطاعت خارج نکند.
۹ - زن و شوهری بعد از ازدواج، با تلاش و همکاری یکدیگر، صاحبِ خانه و اموالی شدند. مرد در بیرون از منزل کار می کرد و زن درون منزل با حفظ و نگهداری از بچه ها و انجام کارهای خانه؛ بعد از گذشت ده سال با عنایت به مالی که شوهر جمع کرده، ادعا کرده که فقط خودش مستطیع است و باید به حج برود، اما زن اعتقاد دارد که اموالِ جمع شده، حاصل همکاری دو نفر بوده است، آیا هر دو مستطیع هستند یا فقط مرد مستطیع است؟
چنانچه پول در ملک شوهر بوده و به مقدار استطاعت شرعی او باشد، مرد مستطیع است.
۱۰ - دارای منزل مسکونی هستم. با توجه به این که به شوهرم ارث رسیده و با پول ارثیه اش خانه ای خریده، حال با وجود منزلی که به نام من است، آیا مستطیع شده ام؟ آیا باید خانه را زیر قیمت بفروشم و به حج بروم؟ همچنین دارای یک فرزند پسر هستیم و پس انداز قابل توجهی برای ازدواجش نداریم.
در فرض سؤال اگر سائر شرایط استطاعت را دارید، باید منزل را بفروشید، هر چند به سبب کمبود مشتری به کمتر از قیمت معمولی باشد و به حج بروید، مگر اینکه فروش به این نحو، باعث حرج و مشقت برای شما بشود.
۱۱ - بنده منزلی را برای اسکان خود خریدم ولیکن هیچگاه در آن مستقر نشدم ولی از اجاره آن برای کمک به زندگی استفاده می کردم. حالا این منزل را برای تبدیل به أحسن فروختم و هم اکنون پول آن نزد من موجود است. با عنایت به کنار گذاشتن پول برای انجام حج، عملا نمی توانم منزل بهتری را تهیه کنم. چه بسا همان منزل سابق را هم نمی توانم باردیگر بخرم. در این صورت آیا بنده مستطیع هستم؟
شئون عرفی اشخاص با هم متفاوت می باشد. کسی که داشتن مسکن شخصی از ضروریات زندگی او می باشد و یا عرفاً مناسب با شأن او است و یا سکونت در منزل استیجاری یا عاریه ای و یا وقفی برای او حرج و مشقت دارد و یا باعث وهن او می شود، برای تحقق استطاعت، داشتن خانه ملکی شرط است.
۱۲ - جوانی که کار می کند و پولی پس انداز دارد، آیا باید پول را صرف خرید مسکن یا وسیله نقلیه کند یا این که مستطیع حساب شده و باید به حج برود؟ امکان دارد بتواند آن پول را در ابتدا صرف حج کرده و پس از مدتی کار کردن باردیگر به دست آورد. تکلیف چیست؟
شئون عرفی اشخاص با هم متفاوت می باشد. کسی که داشتن مسکن شخصی از ضروریات زندگی او می باشد و یا عرفاً مناسب با شأن او است و یا سکونت در منزل استیجاری یا عاریه ای و یا وقفی برای او حرج و مشقت دارد و یا باعث وهن او می شود، برای تحقق استطاعت او، داشتن خانه ملکی شرط است این مطلب در رابطه با وسیله نقلیه هم همین می باشد.
۱۳ - آیا میتوان هزینه حج تمتع را جهت بهبود وضعیت زندگی فرزندان که هم اکنون در شرایط نامناسب مالی به سر می برند و به مردم بدهکار هستند، صرف نمود؟
در فرض مذکور حجّ مقدّم است و صرف آن چه بیان شد، باعث عدم استطاعت نیست ولی اگر حج از سالهای قبل بر انسان واجب نبوده و فرزندان هم فقیر باشند و واجب النفقه پدر محسوب شوند و پدر تمکّن مالی داشته باشد، در این صورت باید مخارج واجب آنان را بپردازد و اگر پدر نتواند هم نفقه آنها را بپردازد و هم به مکه برود، در این صورت حج واجب نیست.
۱۴ -در صورت شک در استطاعت آیا پژوهش لازم است؟
کسی که می داند با وضع معمول حج و مخارج عادی آن، دارای استطاعت نیست ولی احتمال می دهد که اگر پژوهش کند، راه هایی پیدا شده که با وضع فعلی خود بتواند حج را انجام دهد، لازم نیست فحص کند ولی ملاحظه وضع مالی موجود خود برای کسی که نمی داند آیا استطاعت حج دارد یا نه و می خواهد بداند که آیا مستطیع هست یا نه، علی الظّاهر واجب است.
اعمال حج واجب یا تمتع در چارچوب دو بخش به انجام می رسد
حج تمتع یا واجب در چارچوب دو بخش با عنوان های عمره تمتع و حج تمتع به انجام می رسد که هر کدام دارای آداب و اعمال خاص خود است.
اعمال عمره تمتع
اعمال عمره تمتع بعنوان بخشی از اعمال حج تمتع محسوب می شود، این بخش از حج، پیش از اعمال حج اصلی به انجام می رسد که شامل پنج عمل از قبیل احرام بستن(شخص باید از میقات (محل های خاصی که برای احرام تعیین شده) احرام ببندد و نیت عمره تمتع کند.)
دومین عملی که زائر خانه خدا باید در عمره تمتع به انجام برساند، طواف کعبه (هفت دور طواف به دور کعبه) که در این آیین نماز طواف، پس از طواف با اقامه دو رکعت نماز در مکان پشت مقام ابراهیم به انجام می رسد.
سعی بین صفا و مروه سومین آیینی است که زائر خانه خداد باید هفت بار بین دو کوه صفا و مروه این مسیر را بپیماید.
چهارمین آدابی که زائرین باید به انجام برسانند تقصیر یا همان کوتاه کردن یا تراشیدن مو یا ناخن برای خارج شدن از احرام است که با انجام این مهم عمره تمتع به پایان خواهد رسید.
آغاز اعمال حج تمتع بعد از پایان آداب عمره تمتع
در این ارتباط پس خاتمه یافتن اعمال عمره تمتع اعمال حج تمتع از روز هشتم ذی الحجه آغاز و تا سیزدهم همین ماه ادامه خواهد شد.
براساس احکام شرعی اسلام اعمال حج تمتع در چارچوب ۸ عمل اصلی به شرح زیر به انجام خواهد رسید:
احرام بستن در مکه: در روز هشتم ذی الحجه (یوم الترویه)، باردیگر احرام بسته و نیت حج تمتع می کند.
وقوف در عرفات: حضور در سرزمین عرفات از ظهر تا غروب در روز نهم ذی الحجه. وقوف در مشعرالحرام (مزدلفه): پس از غروب آفتاب، حرکت بسمت مشعر و توقف تا طلوع خورشید روز دهم ذی الحجه.
رمی جمره عقبه: در روز دهم، سنگریزه هایی به جمره عقبه (یکی از سه جمرات) پرتاب می شود. قربانی کردن: قربانی کردن یک حیوان (گوسفند، گاو یا شتر) در روز دهم ذی الحجه.
حلق یا تقصیر: تراشیدن یا کوتاه کردن مو به نشانه خروج از احرام. طواف زیارت: بازگشت به مسجدالحرام و انجام طواف زیارت (طواف حج) به دور کعبه. تلاش بین صفا و مروه: باردیگر بین صفا و مروه می کوشد (در صورتی که قبلاً انجام نداده باشد).
پس از این اعمال، حج تمتع تمام می شود، و حاجی تا روز سیزدهم ذی الحجه در منا می ماند و رمی جمرات را در اینروزها هم انجام می دهد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب